Organizatorami konferencji byli:
- Komitet Naukowo-Techniczny Doskonalenia Kadr FSNT-NOT,
- Związek Rzemiosła Polskiego,
- Stowarzyszenie Upowszechniania Systemów Inżynierskich „ProCAx”
Honorowym patronat nad konferencją objęli Minister Edukacji Narodowej i Ministerstwo Gospodarki
Konferencja odbyła się w ramach XXIV Kongresu Techników Polskich
W ramach programu, w obszarze diagnozy aktualnego stanu szkolnictwa zawodowego oraz rozwiązań perspektywicznych zaprezentowano następującą tematykę:
- Stan aktualny szkolnictwa zawodowego w Polsce
- Środowisko rzemieślnicze, a kształcenie zawodowe
- Punkt widzenia pracodawcy na szkolnictwo zawodowe w Polsce
- Problematyka nauczania technik komputerowego wspomagania prac inżynierskich w technicznym szkolnictwie średnim
- Propozycje perspektywicznych rozwiązań w obszarze szkolnictwa zawodowego
- Prognozowanie w szkolnictwie zawodowym
- Ochrona własności intelektualnej, jako element kształcenia
Na podstawie zaprezentowanych w czasie konferencji referatów prezentujących oceny i refleksje profesjonalistów oraz opinii i wniosków zgłoszonych w czasie dyskusji sformułowano następujące wnioski i rekomendacje:
1. Profesjonaliści w przedmiocie strategii i rozwoju edukacji podkreślają, iż kształcenie zawodowe daje efekty dla rynku pracy po kilkuletnim okresie nauki.
W sytuacji występowania dwóch kluczowych zagrożeń, którymi są niekorzystnie zmieniająca się struktura demograficzna kraju oraz narastający, regulowany polityką państwową państw sąsiednich popyt na polskich pracowników, zarówno niewykwalifikowanych, jak i wykwalifikowanych można ocenić, iż prowadzone w Polsce działania naprawcze są dalece niewystarczające.
2. W chwili obecnej należy doskonalić i kontynuować wdrażanie podejmowanych działań reformatorskich i zadbać o ich spójność w podejściu we wszystkich strategiach rozwoju, w definiowaniu i rozumieniu wspólnych celów, w definiowaniu uzyskiwanych kwalifikacji i kompetencji, akceptowanych na krajowym rynku pracy i oczekiwanych na rynku europejskim. Należy zdefiniować katalog „wartości i postaw” niezbędnych do kształtowania na poszczególnych poziomach procesu edukacyjnego, co przyczyni się do zwiększenia mobilności absolwentów.
3. Należy przygotować, upowszechnić i konsekwentnie stosować, jako obowiązujący, katalog definicji dla takich pojęć jak: wiedza, umiejętności, kwalifikacje, postawy, kompetencje i związany z nimi system uprawnień, stosowanych na różnych poziomach edukacji formalnej i w innych formach uczenia się niezależnie od miejsca i okresu życia (uczenia się przez całe życie).
4. Przyjąć za zadanie strategiczne wdrożenie na wszystkich poziomach edukacji wytyczne Europejskiego Systemu Punktów Kredytowych (ECVET) i ustanowić kompleksową politykę na rzecz uczenia się przez całe życie. Opracować plan realizacji uwzględniający jednolite cele i jednolite podejście. Należy uregulować formy potwierdzania umiejętności zawodowych na wszystkich poziomach kształcenia i doskonalenia zawodowego. W podejmowanych działaniach uwzględnić potencjał, możliwości i inicjatywy, jakie dają organizacje pozarządowe, takie jak NOT i organizacje rzemiosła.
5. Przygotowany przez międzyresortowy zespół dokument „Perspektywa Uczenia się Przez Całe Życie” wskazuje na problem występowania niekorzystnych dysproporcji pomiędzy edukacją szkolną (formalną), a innymi formami edukacji- uczenia się przez całe życie. Mając na uwadze potrzebę ograniczania tych dysproporcji proponuje się uwzględnienie w planach realizacji celów określonych w dokumencie „Perspektywy Uczenia się Przez Całe Życie” wykorzystania potencjału i możliwości Naczelnej Organizacji Technicznej oraz organizacji rzemiosła i reprezentowanego środowiska. W ten sposób można rozszerzyć i upowszechnić formy edukacji pozaszkolnej i nieformalnej, które w większym stopniu i trafniej odpowiadają na potrzeby rynku pracy.
6. Należy kontynuować ustawiczne kształcenie kadr zajmujących się działalnością dydaktyczną w zakresie definiowania, rozumienia i kształtowania systemów wartości odniesionych do jednostek i grup pracowniczych, a także wdrażania systemów zarządzania przez jakość. Podjąć wysiłki zmierzające do wdrożenia systemów zarządzania jakością w jednostkach, które zajmując się szkoleniem, w tym zakresie, same nie stosują nowoczesnych metod zarządzania.
7. Należy realizować ustawiczne kształcenie ze szczególnym wysiłkiem w obszarach rozpoznanych jako strategiczne, do których również należą co najmniej:
- jednostki reprezentujące organy Państwa na poziomie, których budowane są strategie dziedzinowe,
- jednostki samorządu terytorialnego na wszystkich poziomach struktury samorządowej,
- jednostki administracji publicznych na wszystkich poziomach struktury Państwa,
- organizacje i instytucje funkcjonujące w środowisku małych i średnich przedsiębiorstw w tym rzemieślniczych,
- personel opiekuńczy i dydaktyczny w przedszkolach, którego zadaniem już na etapie wychowania przedszkolnego, powinno być rozpoznawanie i rozbudzanie w uczniach zainteresowań technicznych przy użyciu nowoczesnych metod i narzędzi.
8. Należy rozważyć utworzenie Krajowego Centrum Prognozowania, Planowania i Diagnozowania Edukacji oraz przygotować i wdrożyć Krajowe Ramy Kwalifikacji. Ośrodek taki, wyposażony w nowoczesne, aktywne metody zarządzania, badania i projektowania oraz wysokiej klasy specjalistów, stanowiłby zaplecze dla resortów w przygotowywaniu i realizacji strategii. Stałby się także zapleczem kompetentnym do współpracy dla proponowanych, regionalnych lub branżowych centrach prognozowania i diagnozowania zatrudnienia i ośrodkiem popularyzacji dobrych praktyk w tym zakresie. W programowaniu ww działań uczestniczyć powinny ministerstwa oraz organizacje i instytucje, organizacje pracodawców oraz stowarzyszenia zawodowe zajmujące się realizacją zadań systemu edukacji.
9. Należy podjąć energiczne i kompleksowe działania podnoszenia na wyższy poziom administracji publicznej wdrażając e-administrację, podnosząc jej zdolność współdziałania z obywatelem. Ministerstwa zarządzające strategiami powinny na znacznie większą skalę uczestniczyć w propagowaniu i wdrażaniu nowoczesnych narzędzi zarządzania organizacją, jakimi są „Systemy zarządzania przez jakość” i wdrażać je we własnych strukturach i w podmiotach im podporządkowanych lub na, które mają wpływ.
10. Występujące na zmieniającym się rynku pracy niedopasowanie podaży i popytu na wykwalifikowane kadry skłania i zobowiązuje do podjęcia działań na znacznie większą skalę celem wyeliminowania negatywnych elementów szkolnego systemu edukacji. Planowanie potrzeb kadrowych ujęte w zorganizowany system działań przypisany kompetencyjnie właściwemu ministrowi powinno być oparty na celowo zlokalizowanych i rozlokowanych (na poziomie województwa i/ lub regionu) centrach diagnozowania, dysponujących reprezentatywnymi grupami specjalistów o umiejętnościach trafnego diagnozowania istniejącego stanu nasycenia wykwalifikowanymi kadrami, ich wykorzystywania oraz prognozowania potrzeb rynku pracy, wypracowanych przez naukę metodach badań i obliczeń zapotrzebowania na pracowników kwalifikowanych (różne poziomy kształcenia).
Przedstawione wnioski są zbieżne z treścią opinii Najwyższej Izby Kontroli o treści: „w celu zharmonizowania kształcenia zawodowego w systemie szkolnym z potrzebami rynku pracy niezbędne jest prognozowanie tych potrzeb w wymiarze lokalnymi i regionalnym z wyprzedzeniem co najmniej czteroletnim, odpowiednim dla cyklu kształcenia w technikum.”
11. Brak spójności działań w procesie edukacji zawodowej skłania do rozpatrzenia wniosku dotyczącego potrzeby przeniesienia szkolnictwa zawodowego z MEN do Ministerstwa Gospodarki. Pozwoliłoby to na:
- łatwiejsze dostosowanie programów nauczania do potrzeb rynku pracy,
w tym położenie nacisku na kształtowanie systemu wartości, motywacji postaw społecznych,
- podwyższenie poziomu wiedzy matematyczno- fizycznej skorelowanej z potrzebami techniki, podstawowych umiejętności z dziedziny prawa (w tym prawa wynalazczego), wiedzy i umiejętności z dziedziny ekonomii, zarządzania projektami i procesami oraz szybkiego doskonalenia się – uzupełniania wiedzy,
- podniesienie poziomu metod kształcenia w kierunku zwiększenia elastyczności tworzenia programów kształcenia modułowego i potwierdzania kwalifikacji dla poszczególnych zadań zawodowych,
- aktualizację bazy technicznej szkolenia na poziomie oczekiwanym przez przemysł,
- stworzenia systemowej formy aktualizowania wiedzy technicznej nauczycieli w celu podniesienia jakości w doskonaleniu kadr nauczycieli przedmiotów zawodowych i zapewnienia specjalistów do prowadzenia pracowni specjalistycznych na zaawansowanym poziomie technicznym,
- zwiększenie sprzężenia pomiędzy potrzebami gospodarki na wykwalifikowane kadry, a możliwościami szkolnictwa zawodowego oraz edukacji poza formalnej i nieformalnej.
12. W celu poprawy jakości kształcenia zawodowego niezbędne jest zwiększenie udziału pracodawców w realizacji zadań systemu szkolnictwa zawodowego, zwłaszcza w zakresie praktyk zawodowych, staży i praktycznej nauki zawodu. Organizacja kształcenia zawodowego powinna odbywać się z zaangażowaniem pracodawców, gdzie w warunkach naturalnej pracy realizowany jest program praktycznej nauki zawodu. W procesie tym należy uwzględnić:
- wyposażanie bazy dydaktycznej placówki oświatowej i to nie tylko w sprzęt audiowizualny, ale specjalistyczny, związany z profilem kształcenia (zawodu),
- umożliwianie korzystania z nowoczesnych laboratoriów itp., których nie będzie mieć szkoła,
- organizowanie i finansowaniu praktyk zawodowych dla przyszłych pracowników,
- oddelegowanie wysokiej klasy specjalistów na nauczycieli przedmiotów zawodowych,
- określeniu programów nauczania poszczególnych przedmiotów zawodowych według konkretnych wymogów danej branży z uwzględnieniem aktualnego poziomu stosowanych technik i technologii,
- oddelegowanie wysokiej klasy specjalistów do nauczania podstawowych przedmiotów zawodowych
– dokształcania kadry etatowej, tworzącej prowadzące pracownie specjalistyczne, zapewnienie im adekwatnego poziomu płac, bezpłatnego uzyskania uprawnień pedagogicznych, płatnego urlopowania z pracy na czas zajęć w szkole, nagród pieniężnych za opracowanie materiałów do prowadzenia zajęć szkolnych i uzyskiwane wyniki dydaktyczne oraz przygotowania przez nich skryptów do prowadzenia zajęć szkolnych,
- wyposażanie szkoły w niezbędne pomoce dydaktyczne,
- udział w przygotowaniu pomocy dydaktycznych (sprawdziany, testy, zadania egzaminacyjne) w zakresie specyficznym do kierunku szkolenia ,
13. MEN we współpracy z MG powinien opracować program upowszechniania w procesie edukacji zastosowań informatyki jako przyszłościowego narzędzia pracy technika i inżyniera, i zawrzeć w nim co najmniej:
- działania informacyjno - popularyzatorskie z dziedziny zastosowania narzędzi informatycznych we wspomaganiu prac technicznych i inżynierskich ,
- przygotowanie programów nauczania na poziomie techników i szkół zawodowych,
- przygotowanie kadr nauczycieli zawodu w tej dziedzinie,
- ustalenie listy celowo rozlokowanych ośrodków szkolenia zawodowego i opracowania dla nich projektów wyposażenia pracowni dydaktycznych, planu działań inwestycyjnych przygotowania pracowni.
14. Należy przywrócić właściwe miejsce wychowaniu technicznemu (w szkole podstawowej gimnazjum) i objęcie doradztwem zawodowym wszystkich uczniów gimnazjum. W celu pomocy młodym ludziom w wyborze zawodu należy zapewnić dostępność narzędzi diagnostycznych i testów psychologicznych, służących badaniu sprawności intelektualnej, zainteresowań specjalnych i uzdolnień. Na tym etapie kształcenia powinny następować pierwsze kontakty z pracodawcami.
15. Zapewnić stałość przepisów prawa oświatowego dając możliwość formułowania długoletniej strategii i polityki rozwoju szkoły.
16. Wdrażać instrumenty ekonomiczne zachęcające pracodawców do angażowania się w proces organizacji praktycznej nauki zawodu, praktyk zawodowych i staży dla studentów.
17. W kształceniu zawodowym na poziomie szkół ponadgimnazjalnych (m.in. zawody rzemieślnicze o charakterze usługowym i wytwórczym) należy wprowadzić zasadę szkolenia całościowego, potwierdzanego egzaminem z całości zawodu, bez podziału na kwalifikacje. Podział zawodów na kwalifikacje może być stosowany w systemie kształcenia ustawicznego. Takie podejście pozwoli na uzupełnianie (w zależności od potrzeb) kwalifikacji wchodzących w zakres innego zawodu oraz na rozwijanie umiejętności o nowe kwalifikacje zawodowe przez pracowników firm, które zmieniły rodzaj działalności lub wprowadziły istotne zmiany techniczne i technologiczne.
18. Wzmocnić doradztwo edukacyjno-zawodowe poprzez tworzenie charakterystyki osobowości pod względem kształtujących się lub kształtowanych postaw społecznych i zamiłowań oraz predyspozycji pomocnych w późniejszym wyborze zawodu - już od poziomu przedszkola. Wprowadzić w gimnazjach funkcję profesjonalnego doradcy zawodowego o udokumentowanej kompetencji, pomocnego w wyborze przez młodych ludzi przyszłego zawodu.
19. Zorganizować i uruchomić nowoczesne narzędzie - Portal Informatyczny pt. „Dobre praktyki organizatorów procesów dydaktycznych i ich beneficjentów” i wyposażyć go w informacje dotyczące:
- przepisów prawa,
- katalog zasad obowiązujących na wszystkich poziomach procesu edukacyjnego,
deklaracji działań w poczuciu wspólnych celów,
- wsparcia administratorów i przywódców,
- zapewnienie finansowania stosownie do potrzeb, zasad i procedur zgodnych z celami.
20. Stworzyć system preferencji dla kadry nauczycieli z aktywnej zawodowo kadry inżynieryjnej pracującej w przemyśle.
21. W celu faktycznej poprawy jakości kształcenia zawodowego oraz zwiększenia adaptacyjności absolwentów do pracy w różnych warunkach (determinuje rynek pracy) należy zwiększyć liczbę godzin w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe przeznaczonych na realizacje programu praktycznej nauki zawodu.
22. W procesie edukacji jest potrzeba położenia punktu ciężkości na kształtowanie umiejętności innowacyjnego myślenia. Kryterium jest oczekiwane przez pracodawców – nowoczesne firmy, wyróżniające się produkcjami innowacyjnymi.
23. Wprowadzenie systemów motywacyjnych - w odniesieniu, zarówno dla pracodawcy, jak też pracowników – kierowania i uczestnictwa w szkoleniach doskonalących i podnoszących kwalifikacje zawodowe.
24. Przywrócić przedmiot „Prace Techniczne” w szkole podstawowej i gimnazjum
z programem odpowiednim do zmian w otaczającym nas świecie techniki.
25. Wprowadzić problematykę ochrony własności intelektualnej do programów kształcenia zarówno szkół zawodowych, jak i innych formach edukacyjnych realizowanych m.in. przez organizacje i inne organizacje pracodawców.
26. Środki Funduszu Pracy, tworzonego ze składek pracodawców, powinny być istotnym i faktycznym wsparciem form kształcenia zawodowego realizowanych z udziałem pracodawców m.in. w formach:
- przygotowania zawodowego młodocianych pracowników,
- szkolenie osób dorosłych
- staże dla absolwentów służące niwelowaniu różnic na niezrównoważonym rynku pracy mikro i małych przedsiębiorstwach.
- Komitet Naukowo-Techniczny Doskonalenia Kadr FSNT-NOT,
- Związek Rzemiosła Polskiego,
- Stowarzyszenie Upowszechniania Systemów Inżynierskich „ProCAx”
Honorowym patronat nad konferencją objęli Minister Edukacji Narodowej i Ministerstwo Gospodarki
Konferencja odbyła się w ramach XXIV Kongresu Techników Polskich
W ramach programu, w obszarze diagnozy aktualnego stanu szkolnictwa zawodowego oraz rozwiązań perspektywicznych zaprezentowano następującą tematykę:
- Stan aktualny szkolnictwa zawodowego w Polsce
- Środowisko rzemieślnicze, a kształcenie zawodowe
- Punkt widzenia pracodawcy na szkolnictwo zawodowe w Polsce
- Problematyka nauczania technik komputerowego wspomagania prac inżynierskich w technicznym szkolnictwie średnim
- Propozycje perspektywicznych rozwiązań w obszarze szkolnictwa zawodowego
- Prognozowanie w szkolnictwie zawodowym
- Ochrona własności intelektualnej, jako element kształcenia
Na podstawie zaprezentowanych w czasie konferencji referatów prezentujących oceny i refleksje profesjonalistów oraz opinii i wniosków zgłoszonych w czasie dyskusji sformułowano następujące wnioski i rekomendacje:
1. Profesjonaliści w przedmiocie strategii i rozwoju edukacji podkreślają, iż kształcenie zawodowe daje efekty dla rynku pracy po kilkuletnim okresie nauki.
W sytuacji występowania dwóch kluczowych zagrożeń, którymi są niekorzystnie zmieniająca się struktura demograficzna kraju oraz narastający, regulowany polityką państwową państw sąsiednich popyt na polskich pracowników, zarówno niewykwalifikowanych, jak i wykwalifikowanych można ocenić, iż prowadzone w Polsce działania naprawcze są dalece niewystarczające.
2. W chwili obecnej należy doskonalić i kontynuować wdrażanie podejmowanych działań reformatorskich i zadbać o ich spójność w podejściu we wszystkich strategiach rozwoju, w definiowaniu i rozumieniu wspólnych celów, w definiowaniu uzyskiwanych kwalifikacji i kompetencji, akceptowanych na krajowym rynku pracy i oczekiwanych na rynku europejskim. Należy zdefiniować katalog „wartości i postaw” niezbędnych do kształtowania na poszczególnych poziomach procesu edukacyjnego, co przyczyni się do zwiększenia mobilności absolwentów.
3. Należy przygotować, upowszechnić i konsekwentnie stosować, jako obowiązujący, katalog definicji dla takich pojęć jak: wiedza, umiejętności, kwalifikacje, postawy, kompetencje i związany z nimi system uprawnień, stosowanych na różnych poziomach edukacji formalnej i w innych formach uczenia się niezależnie od miejsca i okresu życia (uczenia się przez całe życie).
4. Przyjąć za zadanie strategiczne wdrożenie na wszystkich poziomach edukacji wytyczne Europejskiego Systemu Punktów Kredytowych (ECVET) i ustanowić kompleksową politykę na rzecz uczenia się przez całe życie. Opracować plan realizacji uwzględniający jednolite cele i jednolite podejście. Należy uregulować formy potwierdzania umiejętności zawodowych na wszystkich poziomach kształcenia i doskonalenia zawodowego. W podejmowanych działaniach uwzględnić potencjał, możliwości i inicjatywy, jakie dają organizacje pozarządowe, takie jak NOT i organizacje rzemiosła.
5. Przygotowany przez międzyresortowy zespół dokument „Perspektywa Uczenia się Przez Całe Życie” wskazuje na problem występowania niekorzystnych dysproporcji pomiędzy edukacją szkolną (formalną), a innymi formami edukacji- uczenia się przez całe życie. Mając na uwadze potrzebę ograniczania tych dysproporcji proponuje się uwzględnienie w planach realizacji celów określonych w dokumencie „Perspektywy Uczenia się Przez Całe Życie” wykorzystania potencjału i możliwości Naczelnej Organizacji Technicznej oraz organizacji rzemiosła i reprezentowanego środowiska. W ten sposób można rozszerzyć i upowszechnić formy edukacji pozaszkolnej i nieformalnej, które w większym stopniu i trafniej odpowiadają na potrzeby rynku pracy.
6. Należy kontynuować ustawiczne kształcenie kadr zajmujących się działalnością dydaktyczną w zakresie definiowania, rozumienia i kształtowania systemów wartości odniesionych do jednostek i grup pracowniczych, a także wdrażania systemów zarządzania przez jakość. Podjąć wysiłki zmierzające do wdrożenia systemów zarządzania jakością w jednostkach, które zajmując się szkoleniem, w tym zakresie, same nie stosują nowoczesnych metod zarządzania.
7. Należy realizować ustawiczne kształcenie ze szczególnym wysiłkiem w obszarach rozpoznanych jako strategiczne, do których również należą co najmniej:
- jednostki reprezentujące organy Państwa na poziomie, których budowane są strategie dziedzinowe,
- jednostki samorządu terytorialnego na wszystkich poziomach struktury samorządowej,
- jednostki administracji publicznych na wszystkich poziomach struktury Państwa,
- organizacje i instytucje funkcjonujące w środowisku małych i średnich przedsiębiorstw w tym rzemieślniczych,
- personel opiekuńczy i dydaktyczny w przedszkolach, którego zadaniem już na etapie wychowania przedszkolnego, powinno być rozpoznawanie i rozbudzanie w uczniach zainteresowań technicznych przy użyciu nowoczesnych metod i narzędzi.
8. Należy rozważyć utworzenie Krajowego Centrum Prognozowania, Planowania i Diagnozowania Edukacji oraz przygotować i wdrożyć Krajowe Ramy Kwalifikacji. Ośrodek taki, wyposażony w nowoczesne, aktywne metody zarządzania, badania i projektowania oraz wysokiej klasy specjalistów, stanowiłby zaplecze dla resortów w przygotowywaniu i realizacji strategii. Stałby się także zapleczem kompetentnym do współpracy dla proponowanych, regionalnych lub branżowych centrach prognozowania i diagnozowania zatrudnienia i ośrodkiem popularyzacji dobrych praktyk w tym zakresie. W programowaniu ww działań uczestniczyć powinny ministerstwa oraz organizacje i instytucje, organizacje pracodawców oraz stowarzyszenia zawodowe zajmujące się realizacją zadań systemu edukacji.
9. Należy podjąć energiczne i kompleksowe działania podnoszenia na wyższy poziom administracji publicznej wdrażając e-administrację, podnosząc jej zdolność współdziałania z obywatelem. Ministerstwa zarządzające strategiami powinny na znacznie większą skalę uczestniczyć w propagowaniu i wdrażaniu nowoczesnych narzędzi zarządzania organizacją, jakimi są „Systemy zarządzania przez jakość” i wdrażać je we własnych strukturach i w podmiotach im podporządkowanych lub na, które mają wpływ.
10. Występujące na zmieniającym się rynku pracy niedopasowanie podaży i popytu na wykwalifikowane kadry skłania i zobowiązuje do podjęcia działań na znacznie większą skalę celem wyeliminowania negatywnych elementów szkolnego systemu edukacji. Planowanie potrzeb kadrowych ujęte w zorganizowany system działań przypisany kompetencyjnie właściwemu ministrowi powinno być oparty na celowo zlokalizowanych i rozlokowanych (na poziomie województwa i/ lub regionu) centrach diagnozowania, dysponujących reprezentatywnymi grupami specjalistów o umiejętnościach trafnego diagnozowania istniejącego stanu nasycenia wykwalifikowanymi kadrami, ich wykorzystywania oraz prognozowania potrzeb rynku pracy, wypracowanych przez naukę metodach badań i obliczeń zapotrzebowania na pracowników kwalifikowanych (różne poziomy kształcenia).
Przedstawione wnioski są zbieżne z treścią opinii Najwyższej Izby Kontroli o treści: „w celu zharmonizowania kształcenia zawodowego w systemie szkolnym z potrzebami rynku pracy niezbędne jest prognozowanie tych potrzeb w wymiarze lokalnymi i regionalnym z wyprzedzeniem co najmniej czteroletnim, odpowiednim dla cyklu kształcenia w technikum.”
11. Brak spójności działań w procesie edukacji zawodowej skłania do rozpatrzenia wniosku dotyczącego potrzeby przeniesienia szkolnictwa zawodowego z MEN do Ministerstwa Gospodarki. Pozwoliłoby to na:
- łatwiejsze dostosowanie programów nauczania do potrzeb rynku pracy,
w tym położenie nacisku na kształtowanie systemu wartości, motywacji postaw społecznych,
- podwyższenie poziomu wiedzy matematyczno- fizycznej skorelowanej z potrzebami techniki, podstawowych umiejętności z dziedziny prawa (w tym prawa wynalazczego), wiedzy i umiejętności z dziedziny ekonomii, zarządzania projektami i procesami oraz szybkiego doskonalenia się – uzupełniania wiedzy,
- podniesienie poziomu metod kształcenia w kierunku zwiększenia elastyczności tworzenia programów kształcenia modułowego i potwierdzania kwalifikacji dla poszczególnych zadań zawodowych,
- aktualizację bazy technicznej szkolenia na poziomie oczekiwanym przez przemysł,
- stworzenia systemowej formy aktualizowania wiedzy technicznej nauczycieli w celu podniesienia jakości w doskonaleniu kadr nauczycieli przedmiotów zawodowych i zapewnienia specjalistów do prowadzenia pracowni specjalistycznych na zaawansowanym poziomie technicznym,
- zwiększenie sprzężenia pomiędzy potrzebami gospodarki na wykwalifikowane kadry, a możliwościami szkolnictwa zawodowego oraz edukacji poza formalnej i nieformalnej.
12. W celu poprawy jakości kształcenia zawodowego niezbędne jest zwiększenie udziału pracodawców w realizacji zadań systemu szkolnictwa zawodowego, zwłaszcza w zakresie praktyk zawodowych, staży i praktycznej nauki zawodu. Organizacja kształcenia zawodowego powinna odbywać się z zaangażowaniem pracodawców, gdzie w warunkach naturalnej pracy realizowany jest program praktycznej nauki zawodu. W procesie tym należy uwzględnić:
- wyposażanie bazy dydaktycznej placówki oświatowej i to nie tylko w sprzęt audiowizualny, ale specjalistyczny, związany z profilem kształcenia (zawodu),
- umożliwianie korzystania z nowoczesnych laboratoriów itp., których nie będzie mieć szkoła,
- organizowanie i finansowaniu praktyk zawodowych dla przyszłych pracowników,
- oddelegowanie wysokiej klasy specjalistów na nauczycieli przedmiotów zawodowych,
- określeniu programów nauczania poszczególnych przedmiotów zawodowych według konkretnych wymogów danej branży z uwzględnieniem aktualnego poziomu stosowanych technik i technologii,
- oddelegowanie wysokiej klasy specjalistów do nauczania podstawowych przedmiotów zawodowych
– dokształcania kadry etatowej, tworzącej prowadzące pracownie specjalistyczne, zapewnienie im adekwatnego poziomu płac, bezpłatnego uzyskania uprawnień pedagogicznych, płatnego urlopowania z pracy na czas zajęć w szkole, nagród pieniężnych za opracowanie materiałów do prowadzenia zajęć szkolnych i uzyskiwane wyniki dydaktyczne oraz przygotowania przez nich skryptów do prowadzenia zajęć szkolnych,
- wyposażanie szkoły w niezbędne pomoce dydaktyczne,
- udział w przygotowaniu pomocy dydaktycznych (sprawdziany, testy, zadania egzaminacyjne) w zakresie specyficznym do kierunku szkolenia ,
13. MEN we współpracy z MG powinien opracować program upowszechniania w procesie edukacji zastosowań informatyki jako przyszłościowego narzędzia pracy technika i inżyniera, i zawrzeć w nim co najmniej:
- działania informacyjno - popularyzatorskie z dziedziny zastosowania narzędzi informatycznych we wspomaganiu prac technicznych i inżynierskich ,
- przygotowanie programów nauczania na poziomie techników i szkół zawodowych,
- przygotowanie kadr nauczycieli zawodu w tej dziedzinie,
- ustalenie listy celowo rozlokowanych ośrodków szkolenia zawodowego i opracowania dla nich projektów wyposażenia pracowni dydaktycznych, planu działań inwestycyjnych przygotowania pracowni.
14. Należy przywrócić właściwe miejsce wychowaniu technicznemu (w szkole podstawowej gimnazjum) i objęcie doradztwem zawodowym wszystkich uczniów gimnazjum. W celu pomocy młodym ludziom w wyborze zawodu należy zapewnić dostępność narzędzi diagnostycznych i testów psychologicznych, służących badaniu sprawności intelektualnej, zainteresowań specjalnych i uzdolnień. Na tym etapie kształcenia powinny następować pierwsze kontakty z pracodawcami.
15. Zapewnić stałość przepisów prawa oświatowego dając możliwość formułowania długoletniej strategii i polityki rozwoju szkoły.
16. Wdrażać instrumenty ekonomiczne zachęcające pracodawców do angażowania się w proces organizacji praktycznej nauki zawodu, praktyk zawodowych i staży dla studentów.
17. W kształceniu zawodowym na poziomie szkół ponadgimnazjalnych (m.in. zawody rzemieślnicze o charakterze usługowym i wytwórczym) należy wprowadzić zasadę szkolenia całościowego, potwierdzanego egzaminem z całości zawodu, bez podziału na kwalifikacje. Podział zawodów na kwalifikacje może być stosowany w systemie kształcenia ustawicznego. Takie podejście pozwoli na uzupełnianie (w zależności od potrzeb) kwalifikacji wchodzących w zakres innego zawodu oraz na rozwijanie umiejętności o nowe kwalifikacje zawodowe przez pracowników firm, które zmieniły rodzaj działalności lub wprowadziły istotne zmiany techniczne i technologiczne.
18. Wzmocnić doradztwo edukacyjno-zawodowe poprzez tworzenie charakterystyki osobowości pod względem kształtujących się lub kształtowanych postaw społecznych i zamiłowań oraz predyspozycji pomocnych w późniejszym wyborze zawodu - już od poziomu przedszkola. Wprowadzić w gimnazjach funkcję profesjonalnego doradcy zawodowego o udokumentowanej kompetencji, pomocnego w wyborze przez młodych ludzi przyszłego zawodu.
19. Zorganizować i uruchomić nowoczesne narzędzie - Portal Informatyczny pt. „Dobre praktyki organizatorów procesów dydaktycznych i ich beneficjentów” i wyposażyć go w informacje dotyczące:
- przepisów prawa,
- katalog zasad obowiązujących na wszystkich poziomach procesu edukacyjnego,
deklaracji działań w poczuciu wspólnych celów,
- wsparcia administratorów i przywódców,
- zapewnienie finansowania stosownie do potrzeb, zasad i procedur zgodnych z celami.
20. Stworzyć system preferencji dla kadry nauczycieli z aktywnej zawodowo kadry inżynieryjnej pracującej w przemyśle.
21. W celu faktycznej poprawy jakości kształcenia zawodowego oraz zwiększenia adaptacyjności absolwentów do pracy w różnych warunkach (determinuje rynek pracy) należy zwiększyć liczbę godzin w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe przeznaczonych na realizacje programu praktycznej nauki zawodu.
22. W procesie edukacji jest potrzeba położenia punktu ciężkości na kształtowanie umiejętności innowacyjnego myślenia. Kryterium jest oczekiwane przez pracodawców – nowoczesne firmy, wyróżniające się produkcjami innowacyjnymi.
23. Wprowadzenie systemów motywacyjnych - w odniesieniu, zarówno dla pracodawcy, jak też pracowników – kierowania i uczestnictwa w szkoleniach doskonalących i podnoszących kwalifikacje zawodowe.
24. Przywrócić przedmiot „Prace Techniczne” w szkole podstawowej i gimnazjum
z programem odpowiednim do zmian w otaczającym nas świecie techniki.
25. Wprowadzić problematykę ochrony własności intelektualnej do programów kształcenia zarówno szkół zawodowych, jak i innych formach edukacyjnych realizowanych m.in. przez organizacje i inne organizacje pracodawców.
26. Środki Funduszu Pracy, tworzonego ze składek pracodawców, powinny być istotnym i faktycznym wsparciem form kształcenia zawodowego realizowanych z udziałem pracodawców m.in. w formach:
- przygotowania zawodowego młodocianych pracowników,
- szkolenie osób dorosłych
- staże dla absolwentów służące niwelowaniu różnic na niezrównoważonym rynku pracy mikro i małych przedsiębiorstwach.
